Ներկա էին՝ Արթիկ համայնքի ղեկավարի տեղակալ Վ. Մակեյանը,  ԱրթիկիհամայնքապետարանիաշխատակազմիքաղաքաշինությանևհողաշինությանբաժնիպետԱրկադիԳրիգորյանը,  Արթիկի համայնքապետարանի ոլորտային ներկայացուցիչներ, Տուֆաշենբնակավայրիվարչականղեկավարներ,  <<ՌՏՊ>>   ՍՊԸ-ի տնօրեն՝ Տ. Պետրոսյանը, ինժեներ-երկրաբան Մանվել  Հարությունյանը, Տուֆաշենբնակավայրիբնակիչներ:

Հանրային քննարկումը վարում էր՝

Արթիկ համայնքի ղեկավար Ա. Ոսկանյանի կողմից լիազորված անձ՝ Արթիկ համայնքի ղեկավարի տեղակալ Վարդան Մակեյանը:   Նա ողջունեց ներկաներին, ներկայացրեց հանրային քննարկման նպատակը. Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին>> ՀՀ օրենքի /21.06.2014թ. Հ0-110-Ն/ համաձայն, ինչպես նաև ՀՀ կառավարության 19.11.2014թ. N1325-Ն որոշմամբ (խմբագրված ՀՀ կառավարության 28.12.2023, N 2343-Ն որոշմամբ) սահմանված կարգով 2025թ. օգոստոսի 25-ին, ժամը` 14։30-ին, ՀՀ Շիրակի մարզի Արթիկ համայնքի Տուֆաշեն բնակավայրի վարչական շենքում տեղի ենունենում<<ՌՊՏ>> ՍՊԸ-ի կողմից ներկայացված <<ՀՀ Շիրակի մարզի Արթիկի հրաբխային տուֆերի հանքավայրի Տուֆաձորի տեղամասում երկրաբանական ուսումնասիրություններ իրականացնելու» վերաբերյալ հան­րային լսում /առաջին հանրային լսում/:

Օրակարգում՝<<ՌՊՏ>> ՍՊԸ-ի կողմից ներկայացված Շիրակի մարզի Արթիկի հրաբխային տուֆերի  հանքավայրի Տուֆաձորի տեղամասում 08-111-0104-0097 կադաստրային ծածկագրով  6.76287 հա մակերեսով տարածքների երկրաբանական ուսումնասիրություններ իրականացնելու» վերաբերյալ հան­րային լսում /առաջին հանրային լսում/:

Նա խոսքի իրավունքը փոխանցեց ինժեներ-երկրաբան Մ. Հարությունյանին, ով հանգամանալից զեկուցեց ընկերության նպատակները, նախնական գնահատման հայտի էությունը:  Նա ներկայացրեց, որ օրենքով սահմանված կարգով համայնքը կազմակերպել է հանրային քննարկումներ:

ÐÐ ÞÇñ³ÏÇ Ù³ñ½Ç ²ñÃÇÏÇ ïáõý»ñÇ Ñ³Ýù³í³ÛñÇ <<Տուֆաձորի>> ï»Õ³Ù³ëáõÙ հ»ï³Ëáõ½³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ݳ˳ï»ëÝíáõÙ »Ý Çñ³Ï³Ý³óÝ»É՝ ѳßíÇ ³éÝ»Éáí Áݹ»ñùÇ ¨ ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ å³Ñå³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ÐÐ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ý å³Ñ³ÝçÝ»ñÁ: Այս տարածքում երբևէ նմանատիպ աշխատանքներ չեն իրականացվել, <<ՌՏՊ>> ընկերությունն այդ աշխատանքները նախատեսում  է իրականացնել առաջին  անգամ:  Նախնական գնահատման հայտի կազմման համար ընկերությունը կատարել է տեղանքի տոպոգրաֆիական հանույթ 1:1000 մասշտաբի, որպեսզի ճիշտ որոշեն տարածքի կոորդինատները: ԵñÏñ³բ³Ý³Ñ»ï³Ëáõ½³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ծñ³·ÇñÁ ϳ½Ùí»É ¿ §ՌՏՊ¦ êäÀ-Ç Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùբ ¨ ýÇݳÝë³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ Ñ³ßíÇÝ, ïáõý»ñÇ áõëáõÙݳëÇñÙ³Ý ¨ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí, áñå»ë áõÕղաձիգ հորատանցքերի հորատման միջոցով, կկատարվի ÑáõÙùի նմուշառման աշխատանքներ, կուղարկվի լիցենզավորված լաբորատորիա, որտեղից էլ ընկերությունը կստանա  նմուշի ֆիզիկոմեխանիկական հատկությունները, ինչպես նաև քիմիական և միներոլոգիական ուսումնասիրություններ: Դրական արդյունքներ ունենալուց հետո ընկերությունը   կկատարի հաշվետվություն՝ իր տեխնիկոտեսական հիմնավորումով և կներկայացվի ՏԵԿ նախարարության համապատասխան ստորաբաժանում, այստեղ փորձաքննությունից հետո կկատարվի պաշարների հաստատում:

 Բացի հորատման և նմուշառման աշխատանքներից, ըստ օրենքի,  150 մ խորանարդ փորձնական բացհանքի հանույթ է նախատեսվում թարմ ապարներից, այս գործողության  նպատակն է հասկանալ, թե այդ ծավալի հումքից տուֆ քանի հատքար որքան  կստանա ընկերությունը: Այս փուլից հետո որոշվում է տվյալ լեռնային զանգվածից տուֆի հանքարի արդյունահանման ելքը:  Բացի այս աշխատանքներից, նախատեսվում է նաև հիդրոերկրաբանական  և ինժեներաերկրաբանական  ուսումնասիրություններ.  հիմնական նպատակն այն է՝ արդյոք տարածքում կան ստորգետնյա գրունտային ջրեր, որը կարևոր է նաև սողանքային փլուզումների կանխարգելման համար:  Ըստ տրամաբանության, այս տեղամասում տուֆի հաստությունն այնքան էլ մեծ չէ և գրունտային ջրերին չի հասնելու, այնուամենայնիվ, այդ դիտարկումները արվելու են:

Կատարվելու են նաև ռադիոմեդրիական չափագրումներ  ռադիոմեդրիական չափիչ գործիքի օգնությամբ, որոշելու համար, թե տվյալ ապարն ինչ ճառագայթահիգիենիկ հատկություն ունի: Եթե հրաբխային տուֆերի մեջ լինի ռադիոճառագայթների  բարձր պարունակություն,  ապա ընկերության կողմից կփաստվի, որ տվյալ հումքաքարը պիտանի չէ շենքերի և շինությունների կառուցման համար:

Վերջնական հաշվետվության կազմման աշխատանքներից հետո այս ամենը հիմնավորվում է տեխնիկատնտեսական հիմնավորումներով: Հաշվի են առնվում նաև սահմանված կարքով պետության բյուջե մուծվելիք գումարները, այս ամենից հետո էլ հաշվվում է ընկերության շահույթները:

Երկրաբանահետախուզական աշխատանքների ընթացքում մեծ ուշադրություն է դարձվում շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության  կանխարգելիչ բնապահպանական միջոցառումներին: Երկրաբան–ինժեները ներկայացրեց, որ ամենամեծ ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա տուֆ քարի արդյունահանման ընթացքում՝ փոշու արտանետումներն են, որը կարելի է կանխարգելել ջրցան մեքենայի օգնությամբ՝ օրական մի քանի անգամ այդ միջոցառումը կազմակերպելով: Ընկերությունը կկազմակերպի օրենքով նախատեսված բոլոր միջոցառումները և բարեխիղճ մոտեցում կդրսևորի ընդերքի և շրջակա միջավայրի նկատմամբ, որպեսզի ունենա ճիշտ և արդյունավետ շահագործում:  Նա ասաց, որ ակնկալվում է տուֆի հումքից 40% տուֆի արդյունահանում, իսկ մնացյալ 60% լետնային զանգված է, որը հաշվարկվելու է որպես ավազի և շիբինի հումք, որով կլուծվի թափոնների օգտագործման խնդիրը:

Նա անդրադարձավ նաև ռեկուլտիվացիոն աշխատանքներին՝ ներկայացնելով օրենսդրական կարգավորումները, կառավարության և համայնքի աչալուրջ մոտեցումները ռեկուլտիվացիոն աշխատանքներին: Նա ասաց, որ համայնքի դերն այս հարցում մեծ է, ընդհուպ մինչև լիցենզիայի կասեցման կարող է հասնել համայնքը՝ լիազոր մարմնին հիմնավորած ներկայացնելով անբարեխիղճ շահագործողների կոպիտ բացթողումներն ու թերությունները: Իսկ ռեկուլտիվացիոն գումարները կհաշվարկվեն մինչև ՇՄԱԳ հաշվետվության ներկայացնելը:

Մ. Հարությունյանը նաև խոսեց համայնքի սոցիալ-տնտեսական զարգացմանն ուղղված ընկերության պարտավորությունների մասին: Տնտեսվարող-համայնք հարաբերությունը պետք է  համահունչ լինեն:

Հնչեցին հարցեր

1.     Համայնքի բնակիչ Ավետիք Մովսիսյանն  ասաց, ինչ է լինելու իրենց անասունների հետ, քանի որ մոտ 6 հա արոտավայր կկրճատվի հանքի շահագործման դեպքում:

Ընկերության տնօրեն Տ. Պետրոսյանը նշեց, որ ինքը պատրաստակամ է ռեկուլտիվացնել 16-17 հա լքված հանքեր: Սակայն նա նշեց, որ տուֆ քարի պաշարները գուցե և չհաստատվեն այս տարածքում, գուցե իրենց ձեռնտու չլինի հանքի շահագործում իրականացնել այս տարածքներում: Միայն հանքապաշարների հաստատումից հետո հնարավոր կլինի խոսել մոտ 17 հա լքված հանքատարածքների ռեկուլտիվացիայի համար:

2.    Համայնքի բնակիչ Արման Գրիգորյանը հարցրեց, ճանապարհը, որն անցնում է հայցվող տարածքի միջով, արդյոք չի փակվելու և  խոչընդոտելու կենդանիների տեղափոխությունը դեպի ավելի հեռու արոտավայրեր:

Ընկերության ներկայացուցիչ Տ. Պետրոսյանը հավաստեց, որ ճանապարհի խնդիր չի լինի, ինքը երաշխավորում է:

3.    Համայնքի բնակիչ Մ. Մխիթարյանը հարցրեց, ինչպես է պայքարելու տնտեսվարողը փոշու ամպերի դեմ:

Ինժեներ-երկրաբանն Մ. Հարությունյանն ասաց, որ հետախուզումը կատարվելու է հորատանցքերի հորատման միջոցով՝ ամենաշատը 127 մմ դիամետրով, այս ընթացքում բացասական հետևանքներ շրջակա միջավայրի վրա չեն կարող լինել, չեն օգտագործվելու ռեագենտներ, 150 մ խորանարդ փորձնական  բացհանքի ժամանակ աշխատելու է քարհատ մեքենա, որից աննշան, չնչին քանակությամբ փոշու արտանետումներ են լինելու:

Համայնքի բնակիչ Մ. Մխիթարյանը հակադարձեց, որ տարածքում շահագործվող ոչ մի հանքում ջրցանումներ չեն իրականացվում: Բացի այդ համայնքում, որտեղ սեզոնին խմելու ջրի լուրջ խնդիրներ կան, ընկերությունը որտեղից է վերցնելու ջրցանման համար ջուր:

4.    Համայնքի բանակիչ Տ. Չարչյանը հարցրեց, բուսածածկ է արդյոք տարածքը, առկա են սևահողեր, թե լերկ տարածք է:

Ընկերության ներկայացուցիչը պատասխանեց, որ հանքատարածքը զուրկ է հողաբուսածածկից, այն ամբողջությամբ քար է:

5.    Նիստը վարող Վ. Մակեյանն ասաց, որ վերոնշյալ տարածքի նպատակային նշանակությունն այս պահին արոտավայր է, պաշարների հաստատումից և  լիցենզիա ստանալուց հետո հողի նպատակային նշանակությունը կփոխվի:  

6.   Նա հարցրեց, թե ինչքան ժամանակ կտևի մինչ լիցենզիա ստանալը:

<<ՌՏՊ>> ընկերության ներկայացուցիչը պատասխանեց, որ մոտ 3 տարի է պետք այս գործընթացներն ավարտելու համար: Երկրաբանահետախուզական աշխատանքները կտևեն մոտ  2 տարի, իսկ լիցենզիայի գործընթացը՝ մոտ  մեկ տարի:

Տուֆաշեն բնակավայրի  բնակիչները նշեցին, որ դեմ են նախատեսվող գործունեությանը, առավել ևս՝ նոր հանքի բացմանը:

Հանրային քննարկումը վարող Վ. Մակեյանը շնորհակալություն հայտնեց ներկաներին և փակեց քննարկումները:

Հանրային քննարկումն ավարտվեց 15:45-ին:  

Հանրային քննարկումը  վարեց՝

Արթիկ համայնքի ղեկավարի կողմից լիազորված անձ՝

Արթիկ համայնքի ղեկավարի  տեղակալ  ____________________ Վ. Մակեյան

Արձանագրեց՝

Արթիկ համայնքի ղեկավարի օգնական՝        __________________________Տ. Չարչյան

<<ՌՏՊ >> ՍՊԸ-ի տնօրեն ՝                 __________________________Տ. Պետրոսյան

Կից ներկայացվում է հանրային քննարկման տեսաձայնագրությունը:

Հանրային քննարկումների մասնակիցների ցանկը կցվում է արձանագրությանը: